Vandaag staat de rubriek Foodtraditie in het teken van een beroemd gebakje uit de Portugese keuken: pastel de nata. Een must tijdens je citytrip Lissabon. Wat is het, waar komt het vandaan en hoe smaakt het? En het allerbelangrijkst: waar kun je goede pastel de nata proeven?
LEES OOK: Aan de cocktails in Lissabon
Als je op citytrip naar Lissabon gaat, kun je er niet omheen: de pastel de nata, de meest zichtbare foodtraditie in de Portugese hoofdstad. Een heerlijk gebakje van bladerdeeg, gevuld met vanilleroom, met een mooi gebruinde toplaag. Zowel de look als de smaak doet denken aan de Spaanse crema catalana en de Franse crème brûlée.
Pastel de nata of pastel de Belém?
Allereerst even wat taaltechnische informatie, want dat zorgde bij mij even voor verwarring. De meest bekende naam is pastel de nata, in meervoud pastéis de nata, wat letterlijk pastei of pasteitjes van room betekent. Het gebakje staat echter ook bekend als de pastel de Belém. Dit gaat dus om precies hetzelfde gebakje, maar bij de laatste benaming wordt de herkomst benoemd.
Het ontstaan van de pastel de nata
Waarschijnlijk heb je het inmiddels zelf al uitgepuzzeld: pastel de Belém betekent simpelweg pasteitje uit Belém. Belém (wat dan weer Portugees is voor Bethlehem, tot zover de taalfeitjes) is een voorstad van Lissabon, waar veel toeristen vaak wel even aanmeren tijdens een citytrip Lissabon. Er is namelijk genoeg te zien én te proeven, want de oorspronkelijke pastel de nata wordt hier nog steeds gemaakt.
Waarschijnlijk werd de pastel de nata al ergens in de achttiende eeuw uitgevonden door monniken in het klooster van Belém. Omdat zij eiwit gebruikten om hun kleding mee te verstevigen, tegen de regen bijvoorbeeld, bleven ze achter met een berg eigeel. Dus wat doe je dan? Juist, gebakjes maken.
Van klooster naar populair product
Aldus het ontstaan van de pastel de nata. Het klooster ging dicht en de monniken verkochten het recept aan een een suikerraffinaderij in Bélem die de gebakjes al enige tijd voor hen verkocht. Deze ondernemers richtten in 1837 vervolgens speciaal de Fábrica de Pastéis de Belém op, die dus nog steeds bestaat en nog elke dag 20.000 pastels verkoopt.
Het gebakje uit Belém werd ontzettend populair en verovert de laatste jaren steeds meer bekendheid in de rest van de wereld. Zo zag ik ze tijdens m’n laatste citytrip in Londen ook veel en werd er een technische opdracht aan gewijd bij The Great British Bake-Off.
Oké, oké, maar waar kun je ze kopen?
To the point, ik kan natuurlijk niet enthousiast vertellen over de pastel de nata zonder wat adressen te geven waar je het pasteitje kunt proeven. Omdat mijn reisgezelschap overenthousiast werd van het gebakje en het elke dag wilde proeven, heb ik maar liefst drie adressen voor je.
1. Pastéis de Belém
In Belém haal je bij Pastéis de Belem een pastel de nata die het dichtstbij het origineel komt. Achter de blauwe markiezen van de bakker zit een afhaalbalie, waar je de pastéis meteen kunt kopen. Ze zijn niet duur, €1,10 per stuk. Het originele recept van pastel de nata is geheim, dus alleen deze bakkerij bakt het gebakje zoals hij ooit bedacht is. De smaak lijkt dit te bevestigen; het is toch anders dan de andere versies uit Lissabon. Minder zoet, iets bitterder. Zelf vond ik de andere lekkerder, maar ieder zo zijn smaak.
2. Manteigaria
De pastel de nata van Manteigaria vond ik het lekkerst. Zacht, zoet, lekker vers. Manteigaria vind je gelukkig op meerdere plekken in Lissabon, waaronder de markthal Time Out, sowieso een aanrader. Ook deze plek levert de gebakjes in een leuk doosje, zodat je ze lekker kunt bewaren.
3. Café A Brasileira
Een andere goede versie van de pastel de nata eet je bij het beroemde Café A Brasileira. Het café kent niet per se roem vanwege de pasteitjes maar vanwege de geschiedenis en alle intellectuelen en kunstenaars die hier regelmatig een Braziliaans kopje koffie haalden. Combineer de wederom lekkere pastel de nata dan ook met een kopje bica en geniet van de sfeer.
Heb je weleens pastel de nata geproefd? Wat vind jij ervan?